چرا باید رویکردی پیشگیرانه در مدیریت زیستمحیطی داشته باشید؟
صرفنظر از صنعتی که در آن فعالیت میکنید، کسبوکار شما موظف است از قوانین زیستمحیطی پیروی کند. تقریباً همه کسبوکارها، چه بزرگ و چه کوچک، تأثیری بر محیط زیست دارند و به همین دلیل باید یک برنامه مدیریت زیستمحیطی (EMP) داشته باشند که این تأثیرات را به حداقل برساند.
البته، این فقط محیط زیست نیست که از چنین برنامهای سود میبرد. داشتن یک سیاست زیستمحیطی کارآمد میتواند مزایای زیادی برای کسبوکارهای کوچک داشته باشد، از جمله:
- کاهش هزینهها از طریق بهینهسازی و استفاده از روشهای پایدارتر
- برتری رقابتی نسبت به کسبوکارهایی که به محیط زیست توجهی ندارند
- بهبود تصویر برند و افزایش فرصتهای بازاریابی، زیرا بسیاری از مشتریان به کسبوکارهای مسئولیتپذیر توجه بیشتری دارند
تعهدات قانونی شما
قوانین زیستمحیطی به شدت اجرا میشوند و برای کسبوکارهایی که به محیط زیست آسیب میزنند، جریمههای سنگینی در نظر گرفته شده است. با افزایش آگاهی عمومی درباره محیط زیست، احتمال گزارش تخلفات به سازمان حفاظت از محیط زیست (EPA) یا سایر نهادهای مربوطه نیز بیشتر میشود.
داشتن یک برنامه مدیریت زیستمحیطی نهتنها احتمال گزارش شدن تخلفات را کاهش میدهد، بلکه نشان میدهد که کسبوکار شما بهطور پیشگیرانه تأثیرات زیستمحیطی خود را مدیریت میکند.
برنامه مدیریت زیستمحیطی چیست؟
سؤال اصلی این است که یک صاحب کسبوکار کوچک از کجا باید شروع کند تا از لحاظ زیستمحیطی مطابق با قوانین باشد؟
EMP یک برنامه مشخص و اختصاصی برای کسبوکار شما است که شامل موارد زیر میشود:
- مشکلات زیستمحیطی احتمالی که ممکن است کسبوکار شما ایجاد کند
- نتایج بالقوه این مشکلات
- راهکارهای پیشنهادی برای مدیریت این مسائل (مانند نظارت و اجرای اقدامات اصلاحی)
به بیان ساده،برنامه مدیریت زیستمحیطی یا همان EMP برنامهای است که ریسکهای زیستمحیطی کسبوکار شما را مشخص کرده و راههایی برای کاهش آنها ارائه میدهد. همچنین، این برنامه یک منبع آموزشی ارزشمند برای کارکنان فعلی و جدید محسوب میشود.
متأسفانه، بسیاری از صاحبان کسبوکارهای کوچک به دلیل مشغلههای کاری ممکن است از این موضوع غافل شوند. اما EMP نباید فقط یک سند اداری تلقی شود که صرفاً برای جلب رضایت مقامات نوشته شده است. همه کارکنان و مدیران باید در این فرآیند مشارکت کنند تا این برنامه بهطور مؤثر اجرا شود.
یک EMP کارآمد نباید پیچیده باشد؛ بلکه باید ساده، شفاف و برای همه قابل درک باشد. همچنین، باید بهطور مداوم بررسی و بهروزرسانی شود تا شیوههای مدیریت زیستمحیطی در کسبوکار شما بهبود یابد.
مراحل تدوین یک برنامه مدیریت زیستمحیطی (EMP)
- شناسایی تأثیرات زیستمحیطی کسبوکار شما اولین گام، درک این مسئله است که کسبوکار شما چه خطراتی برای محیط زیست دارد. این موارد ممکن است شامل:
- آلودگی آبها (مانند ورود پساب صنعتی، نشت مواد شیمیایی، فرسایش خاک)
- آلودگی هوا
- آلودگی صوتی
برای مثال: اگر کسبوکار شما یک باشگاه قایقرانی است، سوخترسانی به قایقهای نجات یا شستوشوی وسایل نقلیه میتواند یکی از عوامل آلاینده باشد. پس از شناسایی فعالیتهای مرتبط، باید ریسکهای آنها را اولویتبندی کنید:
- ریسک کم
- ریسک متوسط
- ریسک بالا
مثال: اگر قایقهای نجات باشگاه از موتورهای دو زمانه استفاده میکنند، مقدار کمی روغن باید در محل ذخیره شود. نشت احتمالی روغن میتواند یک ریسک متوسط محسوب شود، خصوصاً در محیط عمومی مانند ساحل.
- مشارکت کارکنان در برنامه کارکنان معمولاً در فعالیتهایی که ممکن است به محیط زیست آسیب بزند نقش دارند. درگیر کردن آنها در فرآیند توسعه EMP نهتنها به شناسایی بهتر ریسکها کمک میکند، بلکه باعث میشود کارکنان از ابتدا در جریان برنامه باشند و آموزش ببینند.
- بررسی سوابق و گزارشهای قبلی در صورت وجود گزارشهای قبلی از مشکلات زیستمحیطی (مانند سوانح، مشکلات ناشی از شرایط جوی نامساعد یا شکایات عمومی)، باید آنها را در تدوین EMP در نظر گرفت. همچنین، یک ممیزی محیطی انجام دهید تا ریسکهای احتمالی دیگر شناسایی شوند.
ویژگیهایی که یک جاذب مواد شیمیایی را به انتخابی ایدهآل برای صنایع تبدیل میکند.
در برخی موارد، استخدام یک مشاور زیستمحیطی میتواند مفید باشد. حتی اگر تدوین EMP را به مشاور بسپارید، مهم است که این برنامه با فرآیندهای کاری شما یکپارچه شود و صرفاً یک سند اداری نباشد. کنترل تأثیرات زیستمحیطی کسبوکار شما پس از شناسایی ریسکها، باید راهکارهایی برای کاهش آنها ارائه شود، از جمله:
- برنامهریزی برای کاهش ریسکهای زیستمحیطی (مثلاً بهبود شرایط ذخیرهسازی مواد شیمیایی)
- نظارت و کنترل مستمر
- تدوین برنامههای عملیاتی در صورت بروز مشکلات (مثلاً ایجاد پروتکلهایی برای کنترل نشت مواد خطرناک)
چگونه از بروز مشکلات جلوگیری کنیم؟
قبل از نهایی کردن EMP، باید روشهایی برای جلوگیری از بروز مشکلات شناسایی شود. پس از انجام ممیزی محیطی، به سؤالات زیر پاسخ دهید:
آیا میتوان مواد مضر را با جایگزینهای ایمنتر تعویض کرد؟ آیا مواد خطرناکی وجود دارد که دیگر نیازی به آنها نیست؟
آیا محل انجام فعالیتها مناسب است؟ (مثلاً در یک باشگاه قایقرانی، باید یک منطقه مشخص و ایمن برای سوختگیری قایقها در نظر گرفته شود)
آیا موانع فیزیکی برای جلوگیری از انتشار آلودگی وجود دارد؟ (مثلاً استفاده از سینیهای جمعآوری مایعات در محلهای ذخیرهسازی مواد شیمیایی)
برنامههای عملیاتی
یک برنامه مدیریت زیستمحیطی باید شامل دستورالعملهای واضح برای مدیریت مشکلات زیستمحیطی باشد. مثلاً در مورد نشت مواد شیمیایی، EMP باید مشخص کند:
ریسک اصلی چیست؟ (مثلاً آلودگی آبهای سطحی)
چه کسی مسئول است؟
از چه منابعی باید استفاده شود؟ (مثلاً استفاده از کیتهای مخصوص جمعآوری روغن و سوخت)
چه اقداماتی باید انجام شود؟ (مثلاً جلوگیری از ورود مواد آلاینده به شبکه آبهای سطحی)
این برنامهها باید ساده و قابل اجرا باشند تا همه کارکنان بتوانند آنها را رعایت کنند.
نظارت و بهبود مستمر
داشتن برنامه مدیریت زیستمحیطی کافی نیست، بلکه باید بهطور منظم بررسی و اصلاح شود تا اثربخشی آن حفظ شود. این کار شامل:
بررسی دورهای محلهای ذخیرهسازی
اطمینان از سرویس بهموقع ماشینآلات
برگزاری آموزشهای منظم برای کارکنان
دریافت بازخورد از کارکنان و بررسی گزارشهای مربوط به حوادث
همچنین، بهروز نگهداشتن اطلاعات در مورد قوانین زیستمحیطی بسیار مهم است.
جمعبندی
یک برنامه مدیریت زیستمحیطی برای هر کسبوکاری که به محیط زیست اهمیت میدهد، ضروری است. تدوین این برنامه نباید پیچیده باشد، اما باید همه جنبههای زیستمحیطی مرتبط با کسبوکار شما را پوشش دهد.
برگرفته شده از سایت: tradeenviro.com.au